ขนมไทยในพิธีกรรมและงานเทศกาล

ขนมไทยในพิธีกรรมและงานเทศกาล

เทศกาลสงกรานต์  ซึ่งถือว่าเป็นวันขึ้นปีใหม่ไทย จะใช้ขนมที่เป็นมงคลนาม จัดเป็นขนมชั้นดีสำหรับการทำบุญเลี้ยงพระ และเป็นขนมสำหรับรับรองแขกเหรื่อ ที่มารดน้ำดำหัวขอพรผู้ใหญ่ที่เคารพนับถือ สมัยโบราณจะกวนกะละแมแต่ปัจจุบันอาจใช้ขนมอื่นๆ ที่อร่อยและสวยงาม เช่น ขนมชั้น ขนมลูกชุบ ตามความสะดวก เทศกาลเข้าพรรษา   (แรม ๑ ค่ำเดือน ๘) ขนมไทยที่ใช้ได้แก่ ข้าวต้มมัดและขนมแกงบวดต่างๆ เช่น ฟักทองแกงบวด กล้วยบวชชี เป็นต้น เทศกาลออกพรรษา  มีพิธีทำบุญตักบาตรเทโว ขนมที่ใช้ในการทำบุญ คือข้าวต้มลูกโยน สารทไทย เป็นงานประเพณีที่ชาวไทยทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่ญาติมิตรผู้ล่วงลับ จะมีขนมไทยประจำภาค อาทิ - ภาคเหนือ กล้วยตาก เพราะมีกล้วยมาก นอกจากตากก็มีกวนและของแช่อิ่ม - ภาคกลาง กระยาสารท เคียงคู่กับกล้วยไข่ - ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เรียกว่า งานบุญข้าวจี่ ขนมที่ใช้ได้แก่ ขนมเทียน ข้าวจี่ - ภาคใต้ เรียกว่างานบุญเดือนสิบ ขนมที่ใช้ได้แก่ ขนมลา ขนมกง ขนมพอง ขนมไทยที่นิยมใช้ทำบุญเลี้ยงพระในงานมงคลหรือพิธีกรรมที่ขาดไม่ได้ ได้แก่ ขนมตระกูลทอง เช่น - ทองเอก - ทองหยิบ - ทองหยอด - ฝอยทอง - ขนมมงคลนาม เช่น ขนมถ้วยฟู ขนมชั้น ขนมจ่ามงกุฎ ขนมเสน่ห์จันทร์   ขนมไทยสำหรับพิธีแต่งงาน นอกจากขนมมงคลนามที่ใช้ในงานมงคลแล้ว ยังต้องมี คือ - ขนมกง รูปร่างเป็นล้อรถไม่มีรอยต่อ มีความเชื่อว่าจะทำให้ความรักของคู่บ่าวสาวจีรัง ไม่มีวันแยกจากกัน - ขนมโพรงแสม มีรูปร่างยาวใหญ่คล้ายกับเสาเรือน ทำให้อยู่กันยืนยาว - ขนมสามเกลอ มีลักษณะเป็นสามก้อนติดกัน ให้คู้บ่าวสาวเสี่ยงทายว่าจะอยู่ด้วยกันได้นานหรือไม่ หากขนมแยกจากกันก็ถือว่าไม่ใช่เนื้อคู่ที่แท้จริง นอกจากนี้ยังมี - ขนมใส่ไส้ - ขนมฝักบัว - ขนมบ้าบิ่น - ขนมนมสาว พิธีบวงสรวงสังเวยเทพยดาและพระภูมิ ขนมที่นิยมใช้สำหรับพิธีบวงสรวงสังเวยเทพยดาและพระภูมิ นอกจากขนมเป็นมงคลนามแล้ว ก็มีขนมตามความเชื่อ ในลัทธิพราหมณ์ ดังนี้ - ขนมต้มแดง - ขนมต้มขาว - ขนมเล็บมือนาง - ขนมคันหลาว - ขนมดอกจอก - ขนมทองหยิบ - ขนมถั่วแปบ - ขนมหูช้าง - ข้าวเหนียวแดง - ขนมประเภทบวชต่างๆ